هایائو میازاکی از انیمیشن پونیو میگوید

به ندرت اتفاق می افتد که میازاکی برای حمایت از فیلمهایش به شهری بیاید هر چند زمان اکران نسخه انگلیسی ارواح سرگردان (spirited away) به لس آنجلس آمده بود اما همان زمان هم به خاطر نشان دادن اعتراضش به جنگ عراق از حضور در مراسم امتناع کرد . جان لستر ، کاتلین کلدی ، فرانک مارشال و دیزنی همگی تلاش می کنند تا با حذف موانع موجود بزرگترین امکان موفقیت در باکس آفیس را برای نسخه انگلیسی پونیو فراهم آوردند. آنها می خواهند فیلمی که با الهام از داستان هانس کریستین آندرسن ساخته شده را بر 927 پرده در سینماها به نمایش در آوردند . در این کشور این بیشترین تعداد سینمایی است که تا به حال به نمایش عمومی از کارهای میازاکی اختصاص یافته است .

نقدها و مقالاتی که درباره این انیمیشن نوشته شده به طرز شگفت آوری با حرارت از آن می گویند. پونیو با طراحی ساده ای که دارد نسبت به کارهای قبلی میازاکی تقریبا به سمت جوان ترها متمایل شده است . اما توانسته در جذب و افسون جوانان و مسن ترها به یک اندازه موفق عمل کند . داستان در مورد یک ماهی قرمز کوچولو با صدا پیشگی ( نوآ سیه وس ) است که مغرورانه می خواهد با کمک جادوی پدرش ( با صدا پیشگی لیام نیسن ) به یک انسان تبدیل شود تا به این وسیله دوستی اش با پسر بچه 5 ساله ای که نزدیک دهکده ساحلی زندگی می کند را حفظ کند . پسر بچه والدین دوست داشتنی دارد .اگرچه پدرش به ندرت در خانه است .آنها باید برای گذران زندگی به سختی کار کنند .

ماه گذشته میازاکی در خلال اولین سفرش به کمیک - کان ( comic-con) سان دیه گو که به مناسب مراسم بزرگداشت و تقدیر از او در حاشیه مراسم عصر گاهی اسکار انجام می شد ،در یک کنفرانس خبری چند ساعته با جان له ستری به عنوان کارمند ارشد بخش خلاقیت کمپانی های والت دیزنی و پیکسار در بورلی هیلز ( Beverly hills) شرکت کرد . که متن زیر خلاصه ای از آن مصاحبه است .

awn - ایده خلق دنیایی که ساخته اید از کجا آمده است ؟
میازاکی - من تمام کارهایم را روی استوری برد انجام میدهم . زمانی که در حال کشیدن استوری برد هستم دنیا پیچیده و پیچیده تر می شود در نتیجه دریافت صحیح و مناسبی که از شمال و جنوب و شرق و غرب دارم تغییر می کند . کارمندانم نیز مثل مخاطبینم کاملا متوجه نمی شوند که چه اتفاقی در حال رخ دادن است و چیزی در این باره به آنها نمی گویم .
awn- اینکه مسائل و عناصر مربوط به حفظ محیط زیست را در فیلمهایتان وارد کنید چقدر برایتان حائز اهمیت است ؟
- فکر می کنم مهم ترین چیز برای من این است که بچه ها قرار است در چنین محیطی رشد کنند ،عشق ورزیدن را بیاموزند و از زندگی در چنین محیطی لذت ببرند .
- الهامات اولیه شکل گیری داستان پونیو از کجا آمده اند ؟
- فکر می کنم که جان لستر به خوبی این موضوع را بداند. اما برای من واقعا سخت است که از عوامل انگیزشی و محرک انجام این کار بگویم اما انگار در ناخود اگاهم احساس می کردم که مشغول ماهیگیری هستم و توانستم یک ماهی قرمز را به تور بیندازم. همان منبع الهام من برای شروع به کار این فیلم شد .
- در طی فعالیتتان چه مسائلی روی کار شما تاثیر گذاشتند ؟
- آدمهای بسیار بسیار زیادی بودند که اسم همه آنها را با خاطر نمی آورم پس ترجیح می دهم که اسمی از هیچ کدام نیاورم .
- جان ، فهمیدن نمایشنامه ، متناسب کردن دیالوگها با حرکات لبها و پیدا کردن صداهای مناسب برای صدا پیشگی چقدر سخت بود .
- درک مفهوم فیلم میازاکی و تبدیل آن به نسخه انگلیسی یکی از چالشهای بزرگی بود که با آن مواجه بودیم . یکی از بزرگترین چالشهایی که هنگام تغییر فیلمنامه میازاکی و تبدیل آن به نسخه انگلیسی با آن روبرو بودیم این بود که ما نمی خواستیم در نسخه انگلیسی چیزی از داستان او را تغییر بدهیم . به همین خاطر در ابتدا یک ترجمه مستقیم از فیلم نامه تهیه کردیم ولو اینکه جملات از نظر درک مفهوم سخت به نظر میرسیدند اما من می خواستم بدانم که دقیقا می خواهد چه بگویند . بعد از آن در استودیو گیبلی با استیو آلپرت کار تنظیم مجدد کلمات به گونه ای که با جملات متناسب باشند را انجام دادیم و این جا شروع کار ما بود . من با یک نمایشنامه نویس برجسته به نام ملیسا ماتیسن و کتی و فرانک به عنوان دستیاران تهیه کننده اجرایی کار در هر مرحله از کار می نشستیم و جلسه های بحث و بررسی برگزار می کردیم. به هر حال یک مسائلی هست که بینندگان ژاپنی آنها را به خوبی درک می کنند اما از نظر بصری برای مخاطبین آمریکایی قابل درک نیستند .در چنین مواقعی ما باید کاری میکردیم که این گونه مسائل را برای مخاطبین آمریکایی به شکل قابل فهم درآوریم . در چنین لحظاتی با کمی چالش روبرو می شدیم . یک مثال روشن برای شما می زنم در ارواح سرگردان زمانی که کاراکتر اصلی در حال گشت زدن در دهکده است به یک ساختمان نگاه می کند . همه ژاپنی ها می دانند که آن یک حمام است اما کسی در کشور ما این موضوع را نمیداند پس باید یک خط کوتاه برای توضیح اضافه می کردیم .


تصمیم داشتیم که در مورد صدا پیشگی کار به موفقیت خوبی برسیم من واقعا مطمئن بودم که کتی و فرانک می توانند بهترین و شگفت انگیز ترین هنر پیشه ها را انتخاب کنند و خیلی جالب بود که وقتی کسی متوجه می شد که کار مال میازاکی است می گفت بله می خواهم آنرا انجام دهم ( با میل و رغبت قبول می کردند ) و بعد کار با آنها چالشهای خودش را داشت . یک چیزی که متوجه شدم این است که در ژاپن به خصوص در مورد کارهای میازاکی کار به این شکل است که همیشه دیالوگهای اولیه و اصلی بعد از تمام شدن کار انیمیشن ضبط می شوند و این با آنچه که ما انجام میدهیم متفاوت است .چون ما در آمریکا همیشه دیالوگها را قبل از انیمیشن ضیط می کنیم ، پس قسمت لیپ سینک قسمت سخت و مشکل کار ما نخواهد بود (به ندرت در کار لیپ سینک به مشکل برخورد می کنیم )چون این کار به ما کمک می کند که کلمات را در جای خودشان قرار دهیم در این کار ما به سختی تلاش می کردیم که هنر پیشه ها خط دیالوگ را پیدا کند و آنرا با حرکت صحیح دهان متناسب کنند .
- بعد استفاده از تکنولوژی کامپیوتری در چندین کار، پونیو نشان میدهد که شما کاملا به سمت انیمیشن دستی برگشته اید . چیز به خصوصی در پونیو بود که شما را تشویق به انجام این کار کرد ؟ در مورد تفاوت بین انیمیشنهای تولیدی توسط کامپیوتر و انیمیشن هایی که با دست طراحی و کار میشوند چه می گوئید ؟
در حقیقت ما بخش گرافیک کامپیوتری در استودیوی گیبلی را قبل از اینکه کار تولید پونیو را شروع کنیم منحل کردیم. پس ما در شیوه کار پونیو به شکل انیمیشن دستی کاملا مصمم بودیم . در مورد تفاوت بین انیمیشنهای کامپیوتری و دستی فکر می کنم مثل تفاوتهایی است که من و جان لستر با هم داریم . من می توانم کار انیمیشن کامپیوتری را به او بسپارم و به انیمیشن دستی بچسبم .
- شما قبلا اشاره کرده بودید که پونیو را ابتدا با یک قورباغه شروع کردید و بعد تبدیل به یک ماهی قرمز شد این تغییرات برای چه بود ؟
من ابتدا کارم را با الهامی که از یک کتاب کودک گرفتم شروع کردم و فکر کردم که روی داستان اصلی و اولیه کار کنم . کاراکتر آن داستان یک قورباغه بود. اما زمانی که کار روی داستان را شروع کردم همه چیز شکل کاملا متفاوتی به خود گرفت . بنا بر این دیگر دنبال طی مسیر قبلی نبودم و جهت کاری را عوض کردم .به هر حال من به نویسنده آن کتاب کودک گفتم که کتاب او ایده اصلی و اولیه کار را به من داد . شگفت آور است ، من گاهی خودم را تست می کردم که اگر نتوانم چنین فیلمی را بسازم برایم حکم اعدام را خواهد داشت .
- نظر و عقیده شما در مورد سینمای سه بعدی به شکل استروئسکوپیک چیست ؟ آیا دوست دارید فیلمی در قالب سه بعدی بسازید؟ یک سری فیلمها هستند مثل داستان اسباب بازی ها که مشاهده می کنیم در حال تغییر به شکل قالب سه بعدی هستند آیا هیچ وقت به این فکر کرده اید فیلمهای قبلی تان را به شکل سه بعدی در آورید ؟
(مترجم: استروئسکوپیک منظور نمایش در سینماهای سه بعدی که با عینک خاص قابل دیدن هستند)
- من فکر نمی کنم که هیچ وقت فیلم سه بعدی بسازم . لااقل تا زمانی که من و تهیه کننده ام توشیو سوزوکی زنده ایم این اتفاق نمی افتد .
- نظر به اینکه یک جور شباهت با داستان پری دریایی دیده می شود ورژن داستان پری دریایی ساخته کمپانی وال دیزنی تاثیری روی کار شما نداشت ؟
- من ویدئو پری دریایی را سالها پیش دیده ام در واقع همان زمانی که برای اولین بار آن را گرفته بودم و اخیرا دیگر آنرا ندیده ام. در نتیجه موقعی که مشغول ساخت فیلم بودم هم آنرا ندیده ام .
- پیوند خیلی قوی را بین والدین و بچه ها در پونیو شاهد هستیم ( می خواستید والدین و بچه ها از این رابطه به چه چیزی برسند (می خواستید این نوع رابطه چه حاصلی برای بچه ها و والدینشان به ارمغان بیاورد . )
- فکر کنم مهمترین چیز این است که والدین و بچه ها به یکدیگر به عنوان موجوداتی گرانبها و ارزشمند و فوق العاده گرامی بنگرند. اگر آنها این موضوع را از محتوای فیلم درک کنند عالی خواهد بود .
هایائو میازاکی در خلال تور خبری فیلم پونیو جان لستر و میازاکی با هم گفتگویی داشتند لستر (کارمند ارشد بخش خلاقیت دیزنی .پیکسار) به عنوان یک دوست و حامی قدیمی ابزاری را فراهم کرد که روی نسخه انگلیسی فیلم پونیو در آمریکا کار کند .آنها در مورد چگونگی کارگردانی میازاکی ،شکل گیری و تشکیلات استودیو گیبلی و نگرانی های میازاکی در مورد حفظ محیط زیست و عشق و علاقه شدید میازاکی به انیمیشن با هم صحبت کرده اند که خلاصه ای از آن در اینجا آمده است .


لستر : در مورد مسیر فیلم castle of cagliostri بگو :
میازاکی - توضیح دادنش سخت است . یک شب یکی از همکاران قدیمی ام به خانه من آمد و گفت تصمیم دارم فیلمی در مورد lupin ( موجود شبیه گرگ ) بسازم اما هر کار می کنم خوب از آب در نمی آید می توانی به من کمی کمک کنی ؟ من گفتم بله البته می توانم . من به طور اتفاقی قبول کرده بودم که کمی به او کمک کنم اما در نهایت آنرا کارگردانی کردم . بعدها هر بار درباره این موضوع صحبت کرده ام گفته ام که آن پیشنهاد حتما یک تله بود که در 4.5 ماه آنرا تمام کردم .
4.5 ماه ؟
- بله من واقعا مشغول بودم .
حدوداً همان زمان ها بود که ما برای اولین بار با هم ملاقات داشتیم . دقیقاً بعد از تمام شدن کارCastle of cagliost بود که تو به اتفاق چند هنرمند ژاپنی اینجا یعنی به لس آنجلس آمدید و حدود یک ماه یا بیشتر در مورد چگونگی ساخت انیمیشن های آمریکایی مطالعه می کردید .خیلی دوست دارم و ممنون می شوم که کمی در مورد آن سفر صحبت کنیم
-من برای شرکت در چندین جلسه و گذراندن دوره های مختلف و همچنین بازدید از چندین استودیو مختلف به
لس آنجلس آمده بودم که با جان لستر ملاقات کردم
-به خاطر می آورم که با آنها به استودیو آمدید با هم صحبت کردیم و همه کارهایی که انجام می دادیم را به آنها نشان می دادیم .ما با براد برد و بیشتر انیماتتورهای جوانی که آن هنگام در استدیو ما مشغول بودند ترتیب ملاقات را داده بودیم و تو امروز مسائلی را یاد آوری می کنی که به نظرم جالب هستند : ما در مورد ناکامی ها و غیر ممکن بودن اجرا ی قراردادها یمان به دلیل دخالت وقایع غیر مترقبه در دیزنی در آن زمان به تو گفتیم و تو اشاره کردی که که شما هم تجربه مشابهی را داشته اید.
-آدم هایی که پول می دهند خیلی محافظه کارانه عمل می کنند و خیلی متمایل نیستند که راه های جدید را برای انجام کارها تجربه کنند و من فکر می کنم هر دوی ما در مقابل این قسم از افراد تلاش می کنیم تا سرمایه و پول آنها را به نتیجه برسانیم بطوریکه علایق خودمان را هم در نظر بگیریم
-استدیو گیبلی چطور شکل گرفت و چطور آن زمان قائم نگه داشته شد .
-من به همراه تهیه کننده ام توشیو سوزوکی بعد از کار درّه باد (the vally of the win )یک استدیو تأسیس کردیم. تا قبل از آن برای استدیو ،ما استدیو های دیگر را اجاره می کردیم و برای تولید هر محصولی کارمندان را دور هم جمع می کردیم و بعد از اینکه پروژه تمام می شد آنها متفرق می شدند. البته بعدها دیگر این کار را دنبال نکردیم .زمانیکه در حال ساخت همسایه من توتورو My neighbor totoro بودیم جان لستر که برای شرکت در فستیوال فیلم هیروشیما آمده بود برای دیدن کار نزد ما آمد .البته آمدن به هیروشیما آن هم در وسط تابستان باید بسیار مشقت بار باشد. چون هوای هیروشیما در آن زمان بسیار داغ است
-واقعاً داغ –اما دیدن استدیو بسیار جالب و مفرح بود .کسی در استدیو نبود که واقعاً بتواند خوب از عهده کار ترجمه ما برآید و خوب راه حل این بود که به زبان انیمیشن با هم گفتگو کردیم.هیچگاه از خاطر نمی برم که او مرا به دپارتمان طراحی بک گراند برد. طراحی بک گراند همسایه من توتور خیلی زیبا بود و من از دیدن آن طرح و نقاشی ها واقعاً شگفت زده و متحیر شدم. در حالیکه در استدیو قدم می زدیم او طرح های کشیده شده از Cat bus یکی از کاراکترهای انیمیشن همسایه من توتور روی ورق های سلولوئیدی را به من نشان داد. این یک اتوبوس است که گربه شده؟ یا یک گربه است که به شکل اتو بوس در آمده؟(این یک گربه اوتوبوسی است یا یک اوتوبوس گربه ای؟ )نمی توانستم برای دیدن فیلم صبر کنم .به خاطر می آورم زمانی که در حال ساخت نسخه انگلیسی شهر ارواح بودیم از یک دختر جوان که در واقع دختر یکی از دوستانت بود برایم گفتی آن دختر در حقیقت نماینده ای از دختران بی تفاوت و بی احساس ژاپنی بود که می گفتی فیلم را برای آنها ساخته ای.
-دختری که فیلم را برای او ساختم را می شناسم. او الان به یک زن قدرتمند تبدیل شده است .فکر نمی کنم به خاطر فیلم من بوده باشد اما او به نوجوان محجوب و قوی بدل شد .من مدل هایم را از افرادی که اطرافم هستند الهام می گیرم مثلاً مدل پدر او را هم از یکی از دوستانم گرفته بودم که بسیار غذا می خورد


-در بیشتر فیلمهایت نگرانی هایی که در خصوص بوم شناسی و تأثیر بشریت روی محیط داری مشهود است آیا این دلواپسی در تمام کارهایت قرار است نمود داشته باشد ؟
-نگرانی فزاینده من در خصوص اصل و طبیعت بوم شناسی ست .من فکر می کنم که این قسمتی از طبیعت و بدیهیات اطراف ماست که باید مثل مسائل معمولی و عادی آنها را شرح داد .مثلاً وقتی به هنرمندان و تیمی که با آنها کار می کنم می گویم فضا را مه آلود ه تر ترسیم کنند به این خاطر نیست که من مه را دوست دارم به خاطر این است که فضای اطراف ما که در آن زندگی می کنیم مه آلود و غبار گرفته است.این همان چشم انداز و منظره طبیعی است که ما و فرزندانمان به زندگی در آن عادت داریم و چه بخواهیم چه نخواهیم در زندگی واقعی مان با آن مواجهیم ما باید دنبال راه های ویژه ای باشیم که زندگی حقیقیمان را روی صحنه نشان دهیم.
- شما گفته بودید که شخصیت فیلمتان را از یک افسانه قدیمی الهام گرفته اید
-زمانی که روی داستان جدید کار می کردم فکر کردم که یک داستان جدید بنویسم .زمانی که درگیر هسته اصلی کار شدم فهمیدم که از داستان فولکور قدیمی و افسانه ای که داستان بر اساس آن شکل گرفته بود فاصله گرفتم این طور نبود که تلاشی برای احیای یک افسانه قدیمی بکنم اما طبیعتاً همان هسته و درون مایه اصلی شد .فکر می کنم که این بیانگر این است که من در حال دنبال کردن تمدن بشری هستم .
-آیا داستان همسایه من توتورو هم الهام گرفته از یک داستان و افسانه فولکور و بومی است به خاطر وجود مخلوقات جادویی که قابل رؤیت برای بچه هاست
- بیش از آنکه تلاش کنم تا موجودات جادویی و سحر آمیز را نمایش دهم هدفم از ساخت همسایه من توتورو این بود که عشق ، علاقه و قدردانیم را از طبیعت به نمایش بگذارم چرا که تا آن زمان تا حد زیادی از آن چشم پوشی کرده و به آن نپرداخته بودم. باید به چندین جزء می پرداختم. فرد منتظر در ایستگاه اتوبوس و موجودات عجیبی که دقیقاً کنار او ایستاده اند و یک بچه کوچک که موجود ریز نسبتاً شفافی را می بیند در ذهنم به دو جزء از این موارد ده سال فکر کرده بودم .کودک منتظر در ایستگاه اتوبوس باید بزرگتر می بود چون بچه ای کم سن و سال تر از او نمی توانست در ایستگاه اتوبوس منتظر والدینش باشد و کودکی که نظاره گر موجود نیمه شفاف بود می بایست کوچک تر از آن باشد. مدت زمان زیادی در بهت و شگفتی مربوط به مرتبط کردن این اجزا با هم بودم. نهایتاً ایده خواهر بودن این دو کاراکتر به ذهنم خطور کرد .بعد از آن شروع به تکمیل داستان نمودم
-در فیلمهایت حتی موجودات خبیث و بد ذات هم جذاب و خوشایند هستند می توانید برایمان بگویید که برای خلق این موجودات به چه فکر می کنید
-زمانی که کار روی یک موجود خبیث و بد ذات را آغاز می کنم علاقه ام به آن موجود شروع می شود پس موجودات خبیث من نمی توانند واقعاً شیطان باشند. برادران فلیشر که سوپرمن را ساخته اند در یکی از صحنه های فیلمشان کارخانه فولاد سازی دارند که دقیقاً پشت تپه های هالیوود قرار گرفته .یک مرد بد – کاراکتر شیطانی و منفی فیلم- که برای ساخت چنین کارخانه ای در نظر گرفته شده یکی از افرادی است که باید دوست داشتنی باشد آدم های بد فیلم خیلی بیشتر از قهرمانان فیلم ها کار می کنند و مؤثر واقع می شوند.