تحلیلی گذرا بر هنر در عصر فراعنه
مصریان دوران باستان میراث گران بهایی از خود به جا نهاده اند که فصل مهمی از تاریخ هنر را به خود اختصاص داده است. مقدمات شکل گیری این هنر از هزاره چهارم قبل از میلاد آغاز شد اما پیدایش ویژگی های آن مقارن با اتحاد مصر علیا و سفلی بود. (حدود ۳۰۰۰ ق.م)
ویژگی های مزبور با اندکی تغییرات تا استیلای اسکندر مقدونی پایدار ماند. هنر مصر باستان را به لحاظ تاریخی و در ارتباط با دودمان های حاکم بر مصر به دوره های مختلف تقسیم می‌کنند:
سلسله های اولیه (2686-3100 ق م)
پادشاهی کهن (2686-2181 ق م)
دوره بینابینی اول
پادشاهی میانه (2040-1786 ق م)
دوره بینابینی دوم
پادشاهی جدید (1567-1085 ق م)
واپسین دوره (1085-332 ق م).
در این مدت جمعا ۳۰ سلسله بر مصر حکومت کردند
تأثیر هنر ساسانی بر هنر اسلامی
در کتاب " ایران از نظر خاورشناسان "، فصل سوم تحت عنوان " منابع هنر
اسلامی " از کتاب " دستی در هنر اسلامی " تألیف دیمند، رئیس قسمت هنر خاور
نزدیک در موزه متروپل، چنین نقل می کند: در زمان حضرت محمد صلی الله علیه
وآله وسلم عرب از خودش صنعتی نداشت، یا اگر داشت ناچیز بود، بعد از فتح
سوریه و بین النهرین و مصر و ایران بود که هنرهای این ممالک را اقتباس
کردند از منابع صحف چینی به دست می آید که خلفای اموی از تمام ولایات
مفتوحه مصالح و استادانی را جلب می کردند و در بنای شهرها و قصرها و مساجد
جدید مورد استفاده قرار می دادند، معرق سازهای بیزانسی و سوریه ای برای
تزیینات مساجد دمشق استخدام می شدند و تحت ریاست یک استاد ایرانی به کار
می پرداختند.
همچنین برای ابنیه در مکه صنعتگرانی از مصر و قدس و دمشق آورده شدند و این استفاده از مصالح و عمله تا عصر عباسیان ادامه یافت.
طبری
نیز در تاریخ خود گوید که برای بنای بغداد استادانی از سوریه و ایران و
موصل و کوفه استخدام گشتند. با این ترتیب به تدریج یک اسلوب اسلامی که از
دو منبع یعنی عیسوی شرقی و ساسانی سرچشمه می گرفت به وجود آمد (ایران از
نظر خاورشناسان، ترجمه دکتر رضازاده شفق، صفحه 195 - 196).
ایضا در
همان مقاله می نویسد: گر چه در گذشته هم بعضی محققین به تأثیر هنر ساسانی
در هنر اسلامی پی برده بودند، ولی اهمیت این مطلب بیشتر اخیرا در سایه
حفریات اخیر در تیسفون در نزدیکی بغداد، و کیش در بین النهرین، و دامغان
در ایران مقدار زیادی مصالح بخصوص گچبریهای تزیینی به دست آمده که در آنها
سرمشق صنایع اولیه اسلامی دیده می شود (همان مدرک، صفحه 21).
ایضا می
نویسد: هنر ساسانی مستقیما ادامه یافته و به هنر اسلامی منتهی شده که
هنرمندان گاهی عین آن را نقش کردند و گاهی آن را تغییر دادند و سبک خاصی
به وجود آوردند (همان مدرک، صفحه 202).
هنر در عهد ساسانیان
نقوش این گچبری ها عبارت بودند از نقوش مختلف گیاهی، حیوانی، انسانی و نقوش هندسی و گاه تصویر و صحنه ای از شکارگاه که بقایایی از این آثار باقی مانده است .
ادامه مطلب ...هنر اتروسک هنر رومیان (دوره جمهوری «نقاشی و موزاییک»)
● نقاشی و موزاییک
طراحی فضاهای درونی، با آرایش باز و مستقل واحدها، خلوت و آسایش کامل را برای ساکنان خانه ها تضمین می کرد. به علت کم بودن تعداد درها و پنجره ها، سطح وسیع دیوارها را نیز به صورت فضاهای مناسبی برای تزیین در می آورد، همچنان که دهلیز سرگشاده خانه بیست و پنجمین سالگرد ازدواج در پومپئی این گفته را به روشنی ثابت می کند.
دامنه تزیینی که بیشتر رواج داشت از انواع تزیینهایی که بر دیوار به عنوان یک مانع تأکید می کردند و تزیینهایی که دیوار را از جلوی دید برمی داشتند و با گشودن راهی تازه بر فضای اتاق می افزودند در نوسان بود. رنگها گاهی سبز و خرمایی خوشرنگ بود گاهی قرمز و سیاه (برای برجسته نمایی قابهای تزیینی یا پیکره ها) و حاشیه ها را با سفید شیری تندی مشخص می ساختند. رومیان دیوار را با چنان دقتی آماده می کردند که سطح آن تا اندازه ای برّاق می شد. نخست گچی را که با گرد مرمر ساخته می شد چندین بار روی دیوار می کشیدند، سپس آن را با چمچمه ای صاف می کوبیدند تا آنکه به قدر کافی فشرده می شد، آنگاه سطح گچکاری شده را چندان صیقل می دادند که همچون مرمر صاف و براق می شد.
گذار تدریجی از تزیین دیوار تخت به دیوار فضاسازی شده در پومپئی و هرکولانوم به طرزی تقریباً قراردادی به چهار سبک متوالی و در عین حال متداخل تقسیم شده است. سبک نخست (از حدود ۲۰۰ تا ۶۰ پیش از میلاد) که نمای مرمرین نامیده می شد.
دیوار را به قابهای چند رنگ درخشانی از رنگهای یکدست متضاد که حالت طراحی داشتند تقسیم می کرد . این سبک دنباله شیوه هلنی است و نمونه هایش در خانه های پرینه و جزیره دلوس یافت شده اند. در نقاشی دیواری دیگری که از ویلایی در بوسکو رئاله نزدیک پومپئی به دست آمده سبک دوم یا سبک معماری (از حدد ۶۰ تا ۲۰ پیش از میلاد) دیده می شود که در آن تزیین دیگر به یک سطح مرئی واحد محدود نمی شود. فضای اتاق را چنان آراسته اند که با شبیه سازی از شکلهای معماری در یک پرسپکتیو متقاعد کننده از لحاظ بصری اما واقعاً نامتقارن، گویی از خود اتاق نیز فراتر رفته و امتداد یافته است.